Swyddi Tanysgrifio i Swyddi Blog Treftadaeth Cymru News      Pob Sylw Tanysgrifio i Heritage of Wales Sylwadau Blog Newyddion     English

Thursday 26 February 2015

Bwletin Archifau a Llyfrgell Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru – Chwefror 2015





Croeso i’r rhifyn diweddaraf o Fwletin Archifau a Llyfrgell Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru (CHCC) http://www.cbhc.gov.uk/HI/CYM/Ein+Gwasanaethau/Rhoi+Cofnodion/Derbyniadau+Diweddar/. Gellir gweld yr eitemau archifol a’r llyfrau llyfrgell ac erthyglau o gylchgronau yn ein hystafell ddarllen gyhoeddus. Gellir gweld y deunydd archifol ar Coflein hefyd yn www.coflein.gov.uk

Rydym ar agor i’r cyhoedd ar yr adegau canlynol:
Dydd Llun – Dydd Gwener 09.30 – 16.00, Dydd Mercher 10.30 – 16.30.
Fe’ch cynghorir i wneud apwyntiad.



Chwefror 2015


Archif 
NMR Site Files – B/W Photos
Mwy na 700 o ffotograffau newydd eu digido, llawer ohonynt o’r Cofnod Adeiladau Cenedlaethol (NBR) a ymgymerodd â rhaglen helaeth o arolygon ffotograffig cyflym yn ystod yr Ail Ryfel Byd i gofnodi adeiladweithiau pwysig, rhag ofn iddynt gael eu dinistrio gan ymosodiadau’r gelyn. Mae’r deunydd Cymreig yn yr NBR ar ffurf cofnodion ffotograffig unigryw o safon uchel yn bennaf, a byddant yn cael sylw mewn postiadau blog yn y dyfodol.

Arolygon ffotograffig o 1934 i 1960 o’r safleoedd canlynol:
  • St Mary's Church, Haverfordwest: C600808 
  • St Mary's Church, Burton: C600868 
  • St Mary's Church, Carew: C600872 
  • Amroth Church: C600878 
  • Lampeter Velfrey Church: C600880 
  • Llangwm Church: C600887 
  • Llawhaden Church: C600894 
  • Loveston Church: C600901 
  • Hafotty, Llansadwrn: C600913 
  • Manorbier Church: C600914 
  • Monkton Priory: C600916 
  • Nevern Church: C600928 
  • Penally Church: C600933 
  • Pwllcrochan Church: C600936 
  • Robeston Church: C600946 


Detail view of the Howard Memorial in the south aisle of St Michaels Church, Rodbaxton taken in 1941, NPRN: 308935 Ref: DI2012_2412

  • Rudbaxton Church: C600952 
  • St Dogwell's Church: C600959 
  • St Petrox' Church: C600961 
  • Stackpole Church: C600965 
  • Castlemartin Church: C600974 
  • St Martin's Church: C600982 
  • St Mary's Church, Tenby: C600988 
  • Upton Chapel: C601083 
  • St Thomas' Church, Haverfordwest: C601093 
  • St Brothen's Church, Llanfrothen: C601104 
  • St Cadfan's Church, Tywyn: C601120 


Interior of St Mary’s church, Tal-y-Llyn from 1941: NPRN: 96024 Ref: DI2013_2183

  • St Mary’s, Tal-y-llyn: C601127 
  • Blaen-y-Cwm inscribed stone: C601133 
  • Llys Bradwen: C601136 
  • Craig yr Arian Camp: C601139 
  • Houses in Tywyn: C601147 
  • Dolaugwyn: C601150 
  • St Mary's Church, Llanfair Juxta Harlech: C601159 
  • Parc, Llanfrothen: C601161 
  • Rhual, Mold: C601164 
  • Nercwys Hall: C601172 
  • Fferm House, Flintshire: C601188 
  • Mary's Church, Caerhun: C601201 
  • Maenan Abbey: C601203 
  • Hafod y Celyn: C601205 
  • The Old Rectory, Aber: C601208 
  • Pen y Bryn, Aber: C601212 
  • Bont Newydd, Aber: C601214 
  • Pen y Mwd, Aber: C601216 
  • A round hut in Aber: C601218 
  • Pont y Pair, Bettws y Coed: C601220 
  • Pont yr Afanc, Bettws y Coed: C601268 
  • Coed Mawr, Bettws y Coed: C601274 
  • Mynydd Bychan, Bettws y Coed: C601278 
  • Waterloo Bridge, Bettws y Coed: C601281 
  • Arrow Stone at Afon Anafon: C601283 
  • Sheep fold at Afon Anafon: C601286 
  • A stone hut in Aber: C601288 
  • Llanerch y Felin: C601292 
  • Farchwel, Tal-y-bont: C601298 
  • Tai Uchaf: C601301 
  • Ty Gwyn: C601304 
  • Hafod Fach: C601310 
  • Maes y Castell: C601318 
  • Carnedd Penyborth Goch: C601320 
  • Clogwyn yr Eryr: C601322 
  • Pant y Griafolen: C601324 
  • Pont Hafod Ty Gwyn: C601326 
  • Caerhun Hall: C601328 
  • Ffon y Cawr Stone: C601374 
  • Conwy: C601378 
  • Wern Arthen: C601386 




Surveying a cist near Maen y Bardd in 1950 NPRN: 300926 ref: DI2013_2601

  • Cist near Maen y Bardd: C601585 
  • Powys Castle: C601588 
  • Maen y Bardd Burial Chamber: C601360 
  • Bryn Moel: C601364 
  • Castell, Caerhun: C601368 
  • Bwlch y Ddeufaen Stone: C601371 
  • Nant: C601388 
  • Rowlyn Uchaf: C601332 
  • St Mary's Church, Conwy: C601390 
  • Parlwr Mawr: C601976 
  • Conwy town walls: C601981 
  • Burial Chamber: C601985 
  • Royal Oak, Llangybi: C601994 




View of Newport Castle taken during building work: NPRN: 93389 Ref: DI2012_2492

  • Ministry of Works photos of Newport Castle, Monmouthshire: C601021 
  • Ministry of Works photos of Neath Abbey: C601034 
  • Ffynnon Gybi, Holywell: C601074 
  • Llawhaden Castle: C601077 
  • Tintern Abbey: C601601 
  • Skenfrith Castle: C601608 
  • Conwy Castle: C601478 
  • Conwy Town Walls: C601560 
  • Aberconwy House: C601965 
  • Tretower Castle: C601620 
  • Crickhowell Castle: C601630 
  • Gilwern: C601633 
  • Llangorse Lake: C601635 
  • Brecon Cathedral: C601637 
  • White Castle: C601671 
  • Trellech Church: C601644 
  • Usk Priory Church: C601646 
  • Usk Castle: C601649 
  • Bigsweir Bridge: C601654 
  • Llandogo Priory: C601656 
  • Misère carvings St Davids Cathedral: C601661 
  • Llandogo Church: C601687 
  • Llanthony Priory: C601693 
  • Nant Gwyllt Bridge: C601697 
  • Brecon Cathedral: C601699 
  • Honddu Bridge: C601701 
  • Tintern Abbey: C601703 
  • Llanvetherine Church: C601705 
  • Harold's Stones, Trellech: C601708 
  • Christ College, Brecon: C601714 
  • Gaer Llwyd Cromlech: C601716 
  • Roman Steps, Llanbedr: C601718 
  • Caerwent Roman City: C601721 
  • Laugharne Castle: C601724 
  • Caerleon Roman Amphitheatre: C601726 
  • Stone circle at Pontypridd: C601728 
  • Features at St Andrews Church, Tredunnock: C601731 
  • Chepstow Castle: C601733 
  • Moynes Court: C601741 
  • Trellech: C601743 
  • Trellech Motte: C601745 
  • Raglan Castle: C601748 
  • Caldicot Castle: C601750 




View of Waterloo Bridge, Betws-y-Coed in 1951, NPRN: 23839 Ref:DI2014_2141

  • Waterloo Bridge: C601852 
  • Bodfan: C601867 
  • Glynllifon: C601877 
  • Glynllifon standing stone: C601881 
  • Monnow Bridge: C601735 
  • Plas Newydd: C601896 
  • Pont Pen y Llyn: C601899 
  • St Twrog's Church, Llandwrog: C601901 
  • Ty Mawr, Llandwrog: C601907 
  • Priory House, Abergavenny: C601753 
  • Harlech Castle: C601759 
  • Wyelands House: C601767 
  • Caernarfon Town Wall: C601812 
  • Ruperra Castle: C601816 
  • St Bodfan's Church, Aber showing various items of church plate: C601836 
  • Maenan Abbey: C601843 
  • Caernarvon Castle: C601913 
  • Erw Pwll y Glo: C601915 
  • Llanfaglan church and inscribed Stone: C601927, C601924 
  • Collfryn, Llandwrog: C601940 DI2014_2203 
  • St Mary's Church, Llanfair-is-gaer: C601942 
  • Plas Llanfair: C601945 

Investigators' Photographs
  • Photo surveys from 1975 of the following sites: 
  • Gowerton Conservative Club: C601919 
  • Roundhouse Farm, defensive Tower, Nantyglo: C601930 
  • Aberdeuddwr, Nantcwnlle: C601949 
  • Allt-Ddu, Ceulanamaesmawr: C601954 

Emergency Recording Collection
  • 2014 - The former HM Stanley Hospital, St Asaph; digital photographic record and measured drawings: C601660

Investigators' Digital Photography
  • Photo surveys taken 2010-11 of the following sites: 
  • Bethel Chapel: C600908 
  • Froncysyllte Canal Workers Mess, Llangollen C600910 
  • The Globe Hotel, Pontypool: C601340 
  • Photo survey of St Mark’s church, Brithdir: C601537 
  • Bryn-y-odyn, Derwenlas: C601563 
  • Barclays Bank, Aberystwyth: C601583 

Archaeology Wales and Cambrian Archaeological Projects Archives
  • Reports from 2010 & 2012 relating to Aberpergwm Colliery AWP_033 C600646 & C600647
  • 2010-11 Furnace Farm, Eglwysbach, Conwy Valley C600676 & C601081
  • 2011 Swn-y-Clychau, Caerwys C 600718
  • 2010 the Old Bowling Green, Cannons Lane, Presteigne: C600613

Archaeological Reports/Evaluations (non Trust)
  • Making sense of heritage report entitled ‘Pontypridd Railway Station Pontypridd, Rhondda Cynon Taf Historic Building Recording’. Prepared by: Wessex Archaeology in January 2015: C600841
  • Report entitled: 'Exploration of Roman Route from Cae Gaer to Trawscoed' produced by Martin Davies, 19 Nov 2014. Comprises text, maps and photographs. C601673

Cotswold Archaeology Projects Archive
  • Project archives produced in 2013 and 2014 relating to the following sites: 
  • Former Hendre Public House, Trowbridge Cardiff: C601101 
  • Glan yr Afon Gas Works, Ystalyfera, C601113 
  • Mynydd Brombil Meteorological Mast, Margam: C601126 
  • Greyfriars Place/Kingsway Gas Main Replacement, Cardiff: C601132 
  • Land East Of St Nicholas, Vale of Glamorgan: C601140 
  • Bruton Place Gas Main Replacement Cardiff: C601642 

Gwynedd Archaeological Trust Reports
  • Archaeological Assessment of Nant Gwrtheyrn Lower Car Park, Nant Gwrtheyrn, Gwynedd produced by Gwynedd Archaeological Trust in 2013, Project No. G2313, Report No.1208: C601678

Sunter Harrison Collection
  • 157 prints and photocopied images and showing various sites in North East Wales, notes and indexes. Date range: 1935-1990: C5826

Harold Hughes Collection
  • Harold Hughes (1864-1940) was an architect practising in Bangor, in 1900 he was appointed diocesan architect and surveyor.
  • Architects drawings of Cwm Church, Flintshire produced by Harold Hughes, between 1899 and 1901 have now been catalogued: C601382, C601336.

Tretower Court Survey
  • Collection of measured survey drawings of the Tretower Court complex, produced by Plowman Craven Associates for Cadw c.2002 C601392


Llyfrau

1933, Menai Bridge Anglesey: The Official Guide, E.J. Burrow, Cheltenham and London.

1934, Llandrindod Wells, Central Wales: an ideal spa for health and holiday, The Official Guide, C.C.Hughes, Llandrindod Wells.

1960, Burrow's reference map of Llanelli, Ed J. Burrow & co. ltd., Cheltenham

1970, Ebbw Vale, Burrow & co. ltd., Cheltenham.

1975, Borough of Llanelli: Visitors Guide and Leisure, Ed. J. Burrow, London.

1986, Ymweliad ei Mawrhydi Elisabeth II a Machynlleth 11eg o Orffennaf, 1986 / Visit of her Majesty Queen Elizabeth II to Machynlleth 11th July, 1986, Machynlleth Town Council, Machynlleth

1994, Y Gaer: Brecon Roman Fort, Atelier Productions, Borth

2011, Eglwys Sain Nicolas, Y Grysmwnt, Sir Fynwy / St. Nicholas' Church, Grosmont, Monmouthshire

Aberconwy House Conwy / Ty Aberconwy Conwy, The National Trust, Conwy.

Baynes, Norman H., 1952, The Byzantine Empire, Oxford University Press, London.

Buchanan, R. A., 1969, The Industrial Archaeology of Bath, Bath University Press.

Builth Wells and District Chamber of Trade, 1977, Builth Wells and District, Powys: the official guide, Builth Wells and District Chamber of Trade, Powys

Builth Wells & District Heritage Society, 2012, A War of Memories: Builth Wells 1939 – 1945, Builth Wells, Builth Wells

Burn, Michael, (n.d), The Age of Slate (abridged), Quarry Tours Ltd., Blaenau Ffestiniog.

Cadw, 1988, West Wales Castles & Historic Places, Cadw: Welsh Historic Monuments, Cardiff

Cadw, 1990, Map of Wales: A Map & Gazetteer to the Ancient & Historic Sites in the Care of Cadw, Cadw, Cardiff

Cadw, 1993, Castles & Historic Places: North & Mid Wales, Cadw, Cardiff

Clarke, M.L., 1966, An Architectural History and Guide, University College of North Wales, Bangor.

Clements, Bill, 2011, Martello Towers Worldwide, Pen & Sword, Barnsley.

Corbishley, Mike, 1999, Journey Through History: Souvenir Poster and Map, featuring 45 ‘Time Trails’, English Heritage.

Cozens, Lewis,1954, The Mawddwy Railway with the Hendre-Ddu Tramway, Lewis Cozens, London.

Crwys, 1931, Cerddi Crwys: yn cynnwys 'Gwerin Cymru' a chaniadau eraill, Hughes and Son, Wrecsam

Davies, David Wyn, 1981, Machynlleth Town Trail, Machynlleth and District Civic Society, Machynlleth.

Davies, David Thomas, 1910, Hanes eglwysi a phlwyfi Lleyn / gyda rhagair gan y tra Pharch Ddeon Bangor [i.e. Griffith Roberts]; dan olygiaeth D.T. Davies, Ficer Tydweiliog, Argraffwyd gan Richd. Jones, Pwllheli

Davies, Elgan Philip, 2011, Yr Hen goleg / The Old College, Gwasg Gomer, Llandysul

Day, James, 1848, A Practical Treatise on the Construction and Formation of Railways, 3rd ed, John Weale, London.

Denman, Michael, 2013, The Llanelly Railway and Dock Company: The Heart of Wales Pioneer, Wider View, Ilminster.

Drew, John H.,1967, The Welsh Road and the Drovers,(reprinted from the transactions of the Birmingham Archaeological Society Vol.82.), Oxford University Press.

Edmunds, Morgan, 1910, The New Hengoediana, or, The history of Hengoed Baptist Church, from the earliest times to the present day, H.W. Southey, Merthyr Tydfil.

Edwards, Thomas, 1909, Gwaith Twm o’r Nant, Ab Owen, Llanuwchllyn.

Edwards, Owen M., Cartrefi Cymru, Hughes A'I Fab, Wrecsham

Eglwys Annibynol, 1924, Eglwys Annibynol. Salem, Tresalem Aberdar. Adroddiad, Stephens A. George, Aberdar.

Eglwys Sardis (Waunarlwydd, Wales), 1960, Hanes Eglwys Sardis Waunarlwydd 1860 – 1960, John Penry, Swansea.

Evans, D. J. Goronwy, 1977, Penrhiw, Gwasg Gomer, Llandysul

Festiniog Railway Company, 1996?, Rheilffordd Ffestiniog Railway Guide Book. Festiniog Railway Company, Porthmadog.

Floud, Peter, 1954, Castell Coch Glamorgan: Official guide, H.M.S.O., London

Freeman, Michael, 1995, The Coliseum: The History of a Cinema and Theatre in Pictures, Cyngor Dosbarth Ceredigion, Aberystwyth.

Goodchild, C.R., Ramblers' Guide to the Field Paths Round Llandudno, Geographia Ltd, London

Grimes, W.F., 1930, Holt, Denbighshire: The Works Depot of the Twentieth Legion at Castle-Lyons, The Society, London

Gilyard-Beer, R., 1958, Abbeys: An Introduction to the Religious Houses of England and Wales, H.M.S.O., London.

Griffith, Edward, 1914, Hanes Methodistiaeth Trefaldwyn Isaf, Cyfarfod Misol, Caernarfon.

Harlech, William Ormsby-Gore, Baron, 1973, Southern England, H.M.S.O., London.

Head, Francis Bond, 1849, High-Ways & Dry-Ways; or, The Britannia and Conway Tubular Bridges, John Murray, London.

Hill, Elvina, 2011, Whimberries on the Coity: Garn-yr-Erw in the 1940s, Old Bakehouse Publications, Abertillery

Horne, Charles Silvester, 1903, A Popular History of the Free Churches, James Clarke & Co, London.

Howse, W. H.,2001, Disserth, Radnorshire: Its Church and its History and Folk-Lore, Sayce Brothers, Llandrindod Wells.

Hughes, Henry, 1896, Trefecca, Llangeitho, a'r Bala: hanes y pethau mwyaf hynod a fu ynddynt; gyda dau-ar-bymtheg o ddarluniau, Swyddfa'r Wasg Genedlaethol Gymreig, Caernarfon

Hughes, John, 1850, Methodistiaeth Cymru: Sef Hanes Blaenorol a Gwedd Bresenol y Methodistiaid Calfinaidd yn Nghymru, Volume I, Hughes and Son, Wrexham

Hughes, John, 1954, Methodistiaeth Cymru: sef Hanes blaenorol a gwedd bresenol y Methodistiaid Calfinaidd yn Nghymru: Cyfrol II, Hughes a'i Fab, Gwrecsam.

Humpfreys, B, 1909, Hanes Bedyddwyr Felinfoel, Argraffwyd yn Swyddfa'r 'Mercury,' Llanelli

James, J. Spinther, 1907, Hanes y Bedyddwyr yn Nghymru o'r Chwildroad Protestanaidd. Vol IV, Seren Cymru, Caerfyrddin.

Jones, J. Morgan, 1895, Y Tadau Methodistaidd: Eu Llafur a'u Llwyddiant Gyda Gwaith Yr Efengyl yn Nghymru, trefydd Lloegr, America ac Awstralia, Volume 1, Lewis Evans, Abertawe.

Jones, Simon B.,1938, Hanes Peniel a Bwlchycorn, J. D. Lewis a'I Feibon, Llandysul.

Keyser, Charles E., 1927, Church of the Holy Trinity, Monmouthshire: An Architectural Survey, The Newport Printing Co. Ltd.

Langenbach, Randolph, 1968, The Amoskeag Millyard: An Epic in Urban Design, Harvard University, Boston.

Lee, Charles E., 1963, The Welsh Highland Railway, The Welsh Highland Railway Society and David & Charles, Dawlish.

Lewis, P.R., 1970, Roman Gold-Mining in North-West Spain, Society for the Promotion of Roman Studies, London.

Littlewood, Kevin, 1991, From the Valley to the Bay: A Scenic Walk from Merthyr Tydfil to Cardiff, The Taff Trail Project, Glamorgan

London Transport, London's Industrial Archaeology, Greater London Industrial Archaeology Society, London.

Lowe, W. Bezant, Ramblers’ Guide to Llandudno and Conway District, Geographia LTD, London.

Lloyd, D. T.,1972, Braslun o Hanes Ebenezer, Llangybi, Rev D. Arthur Thomas, Holyhead.

Lloyd, J. D. K.,1936, Montgomery: Official Guide, Montgomery Corporation, Montgomery.

Lloyd, T. R., 1906, Y Methodistiad Calfinaidd yn Mhontardawe, Joseph Williams & Sons, Swyddfa'r "Tyst", Merthyr Tydfil.

Morgan, Richard,1993, Enwau Lleoedd Buallt a Maesyfed, Carreg Gwalch, Capel Garmon.

Morganwg, Dafydd, 1874, Hanes Morganwg, Jenkin Howell, Aberdar.

Morris, James, 1911, Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin, E. W. Evans, Dolgellau.

Morris, R.M., 1995, Caernarfon Castle and Town: an educational resource pack, Welsh Historic Monuments, Cardiff.

Morris, R.M., 1995, Caernarfon Castell a Thref: Pecyn Adnoddau Addysgol, Welsh Historic Monuments, Cardiff.

Musgrave, Clifford, 1972, Arundel Castle: Ancestral Home of the Dukes of Norfolk for 500 Years, Pitkin Pictorials, London.

Northern Ireland, Ministry of Finance, 1964, A Guide to Dunluce Castle, County Antrim, H.M.S.O., Belfast.

O’Kelly, Michael J. 1960, A Wedge-shaped Gallery Grave at Baurnadomeey, Co. Tipperary, Journal of the Cork Historical and Archaeological Society, Vol. LXV.

O'Neil, B. H. St. J., 1973, Castles, H.M.S.O., London.

Owen, Goronwy P., 1978, Methodistiaeth Llŷn ac Eifionydd : sef twf Methodistiaeth yn Llŷn ac Eifionydd Lyd 1811, Henaduriaeth Llŷn ac Eifionydd, Pwllheli.

Penman, David, 1947, The Principles and Practice of Mine Ventilation: Being a Treatise on Modern Methods of Mine Ventilation, with a Consideration of Deep Mine Problems, Explosions, Fires, Rescue and Recovery Work and Cognate Subjects, C. Griffin, London.

Phillips, Alan, 1961, Caernarvon Castle, Castell Caernarfon, H.M.S.O., London.

Pike, L. Elgar, 1958, Maelor Rural District – Flints: The Official Guide, The Home Publishing Co., Croydon.

Porteous, Jean, 2011, Braslun o Hanes Tabernacl Aberaeron / Tabernacle Aberaeron: an outline history.

Poucher, Phil, 2009, Aberteifi: 900 Years of History at the Home of the Eisteddfod, Ymddiriedolaeth Archaeolegol Dyfed, Llandeilo.

Rawlins, Bert J., 1987, The Parish Churches and Nonconformist Chapels of Wales: Their Records and Where to Find Them. Vol I. Celtic Heritage Publishing, Utah.

Rees, Paul,1978, A Guide to the Industrial Heritage of Merseyside, North Western Society for Industrial Archaeology and History.

Rees, Thomas, 1871, Hanes Eglwysi Annibynol Cymru: Cyf. I, Swyddfa y "Tyst Cymreig", Liverpool.

Rees, Thomas, 1872, Hanes Eglwysi annibynol Cymru: Cyf. II, Swyddfa y "Tyst Cymreig", Liverpool.

Rees, Thomas, 1873, Hanes Eglwysi annibynol Cymru: Cyf. III, Swyddfa y "Tyst Cymreig", Liverpool.

Rees, W. B.,1980, Deer Park Baptist Church Tenby, 1830 – 1980, Diamond Press, Pembroke.

Rhys, Glyn, 2014, Castles of our Princes: Time Lines, Y Lolfa, Talybont.

Richards, D. B., 1896, Cymanfaoedd Bedyddwyr Cymru 1896, Cwmafon, Swansea.

Saxton, W. A., 1987, Health to the Pilgrim Through Laugharne, Dyllansow Truran, Redruth.

Shoesmith, R.1971, Hereford City Excavations 1970, R.H. Johns Ltd., Newport, Mon.

Simpson, W. Douglas, 1959, Scottish Castles: An Introduction to the Castles of Scotland, H.M.S.O., Edinburgh.

South Wales Institute of Engineers, 1884-85, Transactions, Volume XIV, Spottiswood and Co, London.

Thorne, Dilys M.,1986, Crane Street Baptist Church, Pontypool, 1836-1986, Crane Street Baptist Church, Pontypool.

Undeb yr Annibynwyr Cymraeg, 1909, Y Caniedydd Cynulleidfaol: Yr Emynau, Novello, Llundain.

Wall, Wm. B.,1909, Ancient Churches in South Pembrokeshire.

Welsh Highland Light Railway, More about the Welsh Highland Light Railway, Welsh Highland Light Railway (1964) Ltd., Newton Abbot.

Wheeler, Mortimer,1957, Roman Archaeology in Wales. A Tribute to V. E. Nash-Williams, British Broadcasting Corporation, London.

Wiliam, Mary, Wiliam, Eurwyn, Wiliam, Dafydd, The Brynmawr Furniture Makers: a Quaker Initiative 1929-40, Gwasg Carreg Gwalch, Llanrwt.

Williams, W. Samlet, 1916, Hanes Methodistiaeth Gorllewin Morgannwg: Cyfrol I, Cwmni y Cyhoeddwr Cymreig, Caernarfon.

Williams-Ellis, Clough, 1937, Britain and the Beast, J.M. Dent and Sons, London.


Cyfnodolion

British Archaeology no. 141 (March/April 2015)

BSI Update Standards (February 2015)

Building Conservation Directory 2015

CBA Newsletter no. 33 (Spring 2015)

Chapels Society Newsletter no. 58 (January 2015)

Current Archaeology nos. 299 and 300 (February & March 2015)

Maritime Wales / Cymru a’r Môr vol. 35 (2014)

Pembrokeshire Life (February 2015)

Site Recorder no. 1582 (February 2015)

Salon: Society of Antiquaries Newsletter no. 336 [electronic journal]


Cylchgronau Gwasanaeth Ymwybyddiaeth Gyfredol

British Archaeology no. 141 (March/April 2015), p. 11: ‘Britain in Archaeology’ section, a late bronze age collection of ten metal objects found at Marloes and St. Brides in Pembrokeshire has been declared treasure.

Current Archaeology nos. 299 & 300: regular column ‘Sherds: from the towel’s edge’ by Christopher Catling, Contributing Editor - and Secretary of the RCAHMW!

Site Recorder no. 1582, p. 8: ‘Focus on... Traditional green-oak timber framed construction... part 1’ by Alan Creasey


Cysylltwch â ni ~ Contact us 
Os oes gennych unrhyw sylwadau neu ymholiadau, mae croeso i chi gysylltu â ni:

Gwasanaeth Llyfrgell ac Ymholiadau CHCC
Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru
Adeilad y Goron,
Plas Crug
Aberystwyth,
Ceredigion,
SY23 1NJ

Ffôn: +44 (0)1970 621200
Ffacs: +44 (0)1970 627701
E-bost: chc.wales@cbhc.gov.uk
Gwefan: www.cbhc.gov.uk
Blog: http://newyddiontreftadaethcymru.blogspot.co.uk


Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar:
Facebook Twitter Google-plus YouTube Facebook Flickr

Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Friday 20 February 2015

Can Mlynedd I Heddiw…





Cafodd mwy na 170 o longau, awyrennau a llongau awyr eu colli ar hyd arfordir Cymru o ganlyniad i ymosodiadau gan y gelyn neu wrth gefnogi’r ymdrech ryfel.
…. yr agerlong CAMBANK, wedi’i chofrestru yng Nghaerdydd, oedd y llong gyntaf i gael ei suddo yn nyfroedd Cymru gan long danfor o’r Almaen yn y Rhyfel Mawr 1914-18.

Dechreuodd ymgyrch y llongau tanfor ar 4 Chwefror 1915, pan gyhoeddodd y Gadlywyddiaeth Almaenig fod unrhyw longau masnach yng nghyffiniau Prydain ac Iwerddon yn dargedau cyfreithlon. Roedd y llwybrau môr drwy Fôr Iwerddon, ar hyd arfordir gogledd Cymru i Afon Mersi, ac ar hyd arfordir de Cymru i Abertawe, y Barri a Chaerdydd yn eithriadol o bwysig ar gyfer mewnforio bwyd a defnyddiau i gynnal diwydiant a’r ymdrech ryfel. Collwyd mwy na 170 o longau masnach, llongau llynges, awyrennau a llongau awyr.

Clawr blaen un o restri criw y CAMBANK o gasgliadau Archifau Morgannwg. Diolchir yn arbennig i Rhian Phillips, Uwch Archifydd, am ganiatáu i ni gynnwys y ddogfen ar wefan Casgliad y Werin Cymru.
Mae casgliad newydd ar wefan Casgliad y Werin Cymru yn dechrau rhoi sylw i rai o’r storïau. Bydd rhagor o wybodaeth yn cael ei hychwanegu yn ystod y misoedd nesaf.

Cafodd y CAMBANK ei hadeiladu gan John Readhead & Sons, South Shields, ym 1899, i’r cwmni llongau, W J Runciman & Son. Ei henw bryd hynny oedd y RAITHMOOR. Cafodd ei gwerthu i’r Merevale Shipping Co, Caerdydd, ym 1913, a newidiwyd enw’r llong i CAMBANK i gyd-fynd â thraddodiad enwi’r cwmni hwnnw. William Evans Thomas oedd y rheolwr enwebedig yn 17 Merchants Exchange, Bute Street.

Am 11 y bore ar 20 Chwefror 1915, cafodd y CAMBANK ei tharo gan dorpido wedi’i danio gan yr U-30 oddi ar Drwyn Eilian, Ynys Môn. Roedd wedi bod ar daith o Huelva i Garston gyda llwyth o gopr. Suddodd mewn 20 munud. Cafodd badau achub y llong, gyda’r 21 o griw a oedd wedi goroesi, eu tynnu gan fab achub Porth Llechog ac yna’r iot arfog ORIANA i Amlwch.

Heddiw, am 11 y bore, bydd y Comisiwn Brenhinol a Chasgliad y Werin Cymru yn cofio Joseph William Boyle, 30 oed, Trydydd Peiriannydd; Michael Lynch, 30 oed, Dyn Tân a Stowiwr; Robert Quigley, 34 oed, Dyn Injan Fach; a Charles Sinclair, 36 oed, Dyn Tân a Stowiwr – a’u teuluoedd.

Yn coffáu pawb a roddodd eu bywydau dros eu gwlad, ond nad oes ganddynt unrhyw fedd ond y môr.

Gwefan: http://www.peoplescollectionwales.co.uk/collections/415321
Gwefan: http://www.coflein.gov.uk/en/site/272145/details/CAMBANK/


Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar:
Facebook Twitter Google-plus YouTube Facebook Flickr

Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Tuesday 17 February 2015

Dyddiadau i’ch Dyddiadur: Croeso Cynnes i Bawb





18 Chwefror, Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Sgwrs amser cinio gan Richard Suggett, hanesydd pensaernïol y Comisiwn Brenhinol, ar Snowdonian Houses in context. Fe’i cynhelir am 1.15pm yn y Drwm, Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Mynediad am ddim drwy docyn. I gael tocynnau a gwybodaeth bellach, cysylltwch â: http://www.llgc.org.uk/cy/.

19 Chwefror, Cymdeithas Stapledon, 7.45pm. Sgwrs gan Dr Toby Driver, archaeolegydd o’r awyr y Comisiwn Brenhinol, ar Light, lasers and cropmarks: Aerial archaeology and discovery in Wales, i Gymdeithas Stapledon, A14 Adeilad Hugh Owen, Prifysgol Aberystwyth, Campws Penglais.

21 Chwefror, YDCW/CPRW Llanidloes, 2pm. Sgwrs gyda lluniau gan Iain Wright, ffotograffydd y Comisiwn Brenhinol, ar Location Photography: a privileged life, ym Mhlas Dolerw, Y Drenewydd. Croeso cynnes i bawb.

21 Chwefror, Cyd-gynhadledd Syr John Rhŷs wedi’i chynnal mewn partneriaeth â Phrifysgol Abertawe, Llyfrgell Genedlaethol Cymru a’r Comisiwn Brenhinol, 10am–4.30pm. Am 3.30pm, bydd Richard Suggett yn siarad ar Sir John Rhŷs and the foundation of the Royal Commission. Dyma’r gyntaf o ddwy gynhadledd a fydd yn dathlu cyflawniadau Syr John Rhŷs, cadeirydd cyntaf y Comisiwn Brenhinol, ac ieithegydd a llên-gwerinwr Cymreig enwog.

7 Mawrth, Diwrnod Archaeoleg Sir Gâr wedi’i drefnu gan Ymddiriedolaeth Archaeolegol Dyfed, 10am–4.30pm. Bydd gan y Comisiwn Brenhinol stondin arddangos ac aelod staff yn y digwyddiad hwn. Fei’i cynhelir yn Ystafell Lliedi, Canolfan Selwyn Samuel, Llanelli. I gael manylion pellach cysylltwch â: s.rees@dyfedarchaeology.org.uk.

11 Mawrth, Cangen y Borth o’r Lleng Brydeinig Frenhinol, 7pm. Sgwrs gan Medwyn Parry, arbenigwr milwrol y Comisiwn Brenhinol, ar World War I remains in Wales yn Neuadd Goffa’r Borth, Y Borth.

11 Mawrth, Cymdeithas Ddinesig Aberystwyth a’r Cylch, 7.30pm. Sgwrs gan Louise Barker, archaeolegydd gyda’r Comisiwn Brenhinol, ar Welsh Slate and World Heritage, yn rhagflaenu cyhoeddi llyfr y Comisiwn Brenhinol: Welsh Slate: Archaeology and History of an Industry. Bydd y sgwrs yn Neuadd Eglwys Bresbyteraidd Dewi Sant, Stryd y Baddon, Aberystwyth. Croeso cynnes i bawb.

29 Ebrill, Seminar y Gwanwyn, cangen Brycheiniog a Maesyfed o Ymgyrch Diogelu Cymru Wledig (YDCW), 2.30pm. Sgwrs gan David Leighton, uwch archaeolegydd y Comisiwn Brenhinol, ar Archaeology and the Welsh Landscape: Breconshire and Radnorshire yng Nghanolfan Ymwelwyr Cwm Elan, Rhaeadr, Powys, LD6 5HP.

9 Mai, Y Daith Gerdded Fawr Gymreig: Tarddiad Afon Wysg. Taith Dywys mewn partneriaeth â Ramblers Cymru a Cadw. Bydd y daith gerdded hon yn mynd â chi drwy rannau uchaf Afon Wysg hyd at ei tharddiad (o dan glogwyni Fan Brycheiniog a Bannau Sir Gaer) ac ochr ddwyreiniol bellaf y Mynydd Du. Bydd modd gweld safleoedd cynhanesyddol, Rhufeinig, canoloesol a diweddarach ar hyd y llwybr hwn. Cyfarfod am 10.30am yn y man parcio a phicnic ym Mhont ar Wysg yn SN82002715. Taith egnïol yw hon sy’n gofyn am gryn ymroddiad a lefel dda o ffitrwydd. Nifer cyfyngedig o leoedd. I gael manylion pellach a bwcio, cysylltwch â: nicola.roberts@cbhc.gov.uk, Ffôn: 01970 621248.

16 Mai, Ffair Hanes Teulu a Lleol yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, 10am–4pm. Mae’r digwyddiad hwn yn cael ei drefnu gan Gymdeithasau Hanes Teuluoedd Undebol Cymru a Chymdeithas Hanes Teuluoedd Sir Aberteifi, a bydd yno amrywiaeth eang o stondinau – cymdeithasau hanes teulu a hanes lleol, milwrol, mapiau, llyfrau, hen gardiau post. Bydd gan y Comisiwn Brenhinol stondin hefyd. Dewch i ddarganfod mwy am ble y bu ein cyndadau yn byw, gweithio ac addoli yng Nghymru.

Gŵyl Archaeoleg Prydain, 11– 26 Gorffennaf
Y digwyddiadau i’w cadarnhau


Arddangosfeydd teithiol y Comisiwn Brenhinol

Arddangosfa deithiol lwyddiannus wedi’i seilio ar ddelweddau o archif gweledol unigryw y Comisiwn Brenhinol o bensaernïaeth ac archaeoleg Cymru yw Y Tu Mewn i Gartrefi Cymru. Mae’n cynnig cipolwg breintiedig ar du mewn cartrefi Cymru ar hyd y canrifoedd, o fythynnod i blastai, ac o dai neuadd yr Oesoedd Canol i dai parod a godwyd ar ôl yr Ail Ryfel Byd. Mae’n mynd â ni ar daith drwy rai o ystafelloedd mwyaf diddorol cartrefi Cymreig, hen a modern, gan gynnwys ystafelloedd byw, ceginau, ystafelloedd bwyta, ystafelloedd ymolchi, croglofftydd a llyfrgelloedd.
  • Canolfan y Celfyddydau Aberystwyth, 11 Ebrill – 6 Mehefin 2015 

Prydain oddi Fry: Cymru yw arddangosfa deithiol y Comisiwn Brenhinol o ffotograffau hanesyddol hynaf a mwyaf diddorol Aerofilms. Archif unigryw o filiwn o awyrluniau’n dyddio o 1919 hyd 2006 yw Casgliad Aerofilms. Ceir ffotograffau o bob rhan o Gymru yn yr arddangosfa, a gobeithir y bydd y delweddau anghyfarwydd hyn o leoedd cyfarwydd yn annog cynulleidfaoedd i feddwl am ystyr ac effaith newid, lle a chof.
  • Canolfan y Celfyddydau Aberystwyth, 21 Mawrth – 16 Mai 2015 
  • Plas Llanerchaeron, Aberaeron, 20 Gorffennaf – 25 Medi 2015 
  • Llyfrgell Dinas Abertawe, 20 Gorffennaf – 14 Medi 2015 
  • Llyfrgell y Rhyl, 18 Medi – 30 Hydref 2015 

Arddangosfa o waith Falcon Hildred, yr arlunydd tirluniau dawnus o Flaenau Ffestiniog, yw Worktown: Lluniadau Falcon Hildred. Ers diwedd y 1950au, mae Falcon Hildred wedi cysegru ei fywyd i greu cofnod gweledol o adeiladau diwylliant diwydiannol sy’n prysur ddiflannu, gan alw’r prosiect cyfan yn “worktown”. Mae ei luniadau manwl, hynod atgofus yn aml, yn cynnwys gwybodaeth o’r pwys mwyaf am dirweddau, melinau, ffatrïoedd, chwareli, tai gweithwyr, llyfrgelloedd, capeli a llawer o safleoedd ac adeiladau eraill, gan gofnodi ar lun holl fywiogrwydd a bryntni’r oes ddiwydiannol a fu.
  • Canolfan Maenofferen, Blaenau Ffestiniog, 6 Chwefror – 22 Ebrill 2015 

I gael rhagor o wybodaeth am y digwyddiadau hyn, ewch i dudalen gartref ein gwefan http://www.cbhc.gov.uk/HI/CYM/Hafan/

neu cysylltwch â Nicola Roberts, Swyddog Ymgysylltu â’r Cyhoedd: nicola.roberts@cbhc.gov.uk, Ffôn: 01970 621248.


Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar:
Facebook Twitter Google-plus YouTube Facebook Flickr

Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Monday 16 February 2015

The Eye in the Sky - Britain From Above





Bangor Station, North Wales on 11 July 1946
In Model Railway Journal no.235 is a short article, ‘The Eye in the Sky’ by Charlotte Hill, about images in the Aerofilms collection and their use for railway modelling and historical research. The collection is owned jointly by English Heritage, the Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland and the Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales and can be accessed online at http://www.britainfromabove.org.uk. Here is a sample image from Wales: Bangor Station on the north Wales main line photographed on 11 July 1946, showing the goods yard, locomotive depot and part of the station. Incidentally, does anyone know what was the large, north-light roofed railway building on the left? 

By Brian Malaws


Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar:
Facebook Twitter Google-plus YouTube Facebook Flickr

Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Wednesday 11 February 2015

RunCoCo Present How To Run A Community Collection Online







Yvla Berglund Prytz from the University of Oxford will be speaking at Digital Past about RunCoCo, an Oxford Community Collection model that brings together online crowdsourcing and face-to-face engagement, and which has successfully been used to create digital, user-generated collections since 2008.

Yvla will be introducing the model and demonstrating how it can be adapted to suit different projects and communities. Some of the successful and wide-ranging projects undertaken will also be showcased, including collections on First World War memorabilia, through to freely available Anglo-Saxon educational material.

Website: http://projects.oucs.ox.ac.uk/runcoco/
Twitter: @RunCoCo

Gorffennol Digidol 2015
Manylion Cofrestru ar gyfer y Gynhadledd

Wedi’i threfnu gan: +Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales


Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar:
Facebook Twitter Google-plus YouTube Facebook Flickr

Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

LinkWithin